DURAK KÖYÜ YEREL YEMEKLERİ
DURAK YOĞURT
Köyümüz yoğurduyla ünlüdür. Yoğurt denince akla Durak Köyü gelir Köyümüze gelen misafirlerimiz, yoğurdumuzu yemeden ayranımızı içmeden ayrılmazlarmış. Yoğurdumuzun kendine has bir tadı lezzeti vardır. Köyümüzün dağlarında, yaylasında keçilerin yiyeceği çeşitli otlar boldur. Köyün güney doğusundaki ‘’YAZILI’’ yaylası havsı, suyu, çeşitli otları ile tanınmış Yörüklerin tercih ettiği bir yayladır. Bu yaylaya Antalya Yörükleri ilkbaharda hayvanlarını getirirler sonbahara kadar kalırlar.
DURAK YOĞURDU çevremizde
isim yapmıştır.Keçilerden sağılan süte, analarımız maya ile birlikte sevgisini, hoşgörüşünü, misafirperverligini de katmıştır.Durak yoğurdu bundan dolayı lezizdir.
‘’Akseki,Cevizli, Bakaran, Genbos Ovası buralarda buğday, arpa, mısır yetişir. Süleymaniye köyünde badem, Cevizli’de ceviz, kavun yetişir. Zıraatın yanında hayvan beslenir en fazla keçi azda olsa koyun bulunur. Yaylararı otlu çiçeklidir. Yağları gayet nefistir. Durak yoğurdu adı verilen güzden kazanlar dolusu yapılarak, üzeri iç yağı tabakası ile korunan, kışın yenen yoğurt ancak buraya mahsus gibidir’’
NOT: bu bölüm Dr. Hüseyin Saraçoğlu’nun AKDENİZ BÖLGESİ adlı kitabından alınmıştır.
HOLUSKA
Malzemeler : Un, çökelek, biber, tereyağı.
Yapılışı: Belli bir miktarda un, su ile karıştırılarak hamur haline getirilir.Hamur küçük parçalara ayrılır.(bilye büyüklüğünde)Hamur yuvarlanarak el ayasın da bastırılarak inceltilir.İçine biberle karıştırılmış çökelek konur.İkiye katlanarak muska şekline getirilir, kenarları bastırılarak yapıştırılır.3 -4 saat elek üstünde veya bez üzerinde tavlandırılır.Tencereye beli oranda su konur ,su kaynamaya başlayınca holuskalar kaynayan suya bırakılır.Bir miktar tuz atılır .20 dakika kadar kaynatılır.Tencere ocaktan alınır.Tavaya yeterince tereyağı konur ,yağ kızardıktan sonra biber ilave edilir.Holuskanın üzerine dökülerek servis yapılır.
KEŞKEK
Malzemesi: Dövme (buğday ), tereyağı
Yapılışı: Tencereye bir miktar su konur . Buğday dövmesi tencereye dökülür kaynatılır. Pilav haline gelen dövmeye üstü basa soğuk su dökülür ve kaynatılır tencere ocaktan alınır. 5- 6 saat kabarmaya bırakılır. Kabaran dövmeye tekrar su ilave edilir özleşene kadar kaynatılır. Tencere ocaktan alınır.Tereyağı kızartılarak keşkeğin üzerine dökülür ve servis yapılır.
DÖĞME AŞI
Malzemesi : Dövme ,süt
Yapışlı : Dövme tencerede kaynatılarak keşkek haline getirilir.Keşkeğin üstüne bir miktar süt ilave edilir, kaynayıncaya kadar pişirilir ,servis yapılır.
TARHANA AŞI
Malzemesi: Diş tarhana,kemikli et,pancar,biber,nohut
Yapılışı: Diş tarhanalar nohutla birlikte bir kaba konur su dökülerek ıslatılır.Kabarıncaya kadar suda kalır.Kabaran tarhanalar tencereye alınır ocağa konur.İçine kurutulmuş bütün biber ve etli kemikler atılır.İsteğe bağlı olarak etli kemik yerine pancar konur.Özleşinceye kadar kısık ateşte pişirilir.Tarhana aşı pişirilirken sık sık karıştırılmalıdır , karıştırılmazsa dibi tutar.Yağ tavasına tereyağı konur kızartılır toz biber katılarak tarhana aşının üzerine dökülür .
ERİKLİ AŞ
Malzemesi:Yarma (buğday kırması),erik,nohut,fasulye,pekmez veya toz şeker,pancar
Yapılışı:Bir miktar erik kaynatılarak süzgeçten geçirilir.Elde edilen marmelat ile yarma karıştırılır,bu karışım sert hamur haline gelinceye kadar devam eder.Karışım parçalara ayrılarak kurutulur.Kurutulan parçalar tencereye konulur su ilave edilerek kaynatılır.Önceden haşlanmış nohut,fasulye içine atılır.Şeker veya pekmez ilave edilir özleşinceye kadar kaynatılır.
GÖLLE AŞI
Malzemesi:Haşlanmış buğday veya bulgur,nohut,fasulye,acı top biber
Yapılışı:Haşlanmış buğday tencereye konur belli ölçüde su dökülür. Haşlanmış nohut ve fasulye içerisine konur,acı bütün biberler konur.Özleşinceye kadar kaynatılır.Sosu için ,küçük bir soğan ince doğranır ,tavaya yağ konur soğanlar pembeleşene kadar kızartılır bir miktar un ilave edilir yemeğin üstüne dökülür.
POPARA
Malzemesi: 500 gr patates,soğan,biber,salça,yumurta
Yapılışı: Patatesler soyulur iri parçalara halinde doğranır.Bolca soğan doğranır tencerede pembeleşene kadar kızartılır salçası konur iyice karıştırılır ve patatesler ilave edilir üstü basıncaya kadar su dökülerek pişirilir. Yemek piştikten sonra tuz atılır ve bir yumurta kırılarak karıştırılır birkaç dakika daha kaynatılarak ocaktan alınır .
EKMEK ÖVMESİ
Malzemeler:Yufka,yumurta ,tere yağYapılışı: Kurutulmuş yufkalar bir kap içine ufalanır. Küçük parçalara dönüşen yufka hafif ıslatılır ve karıştırılır. Tavaya yağ konur,bir veya iki yumurta kırılır.Ufalanan ekmekler tavaya dökülür karıştırılır. Emek övmesi sabah kahvaltısında yenir. Eskiden çobanlara azık olarak katılırdı
ÜSTÜNDEN DÖKME
Malzemeler:Kurutulmuş yufka,çökelek veya tulum peyniri
Yapılışı:Kurutulmuş yufkalar ufalanır,tepsiye ufalanan yufkalardan bir kat döşenir,üzerine çökelek veya peynir serpilir .Tekrar ufalanmış yufka döşenir.Kişi sayısına göre kat sayısı artırılır. Tencerede su kaynatılır,kaynayan su tepsiye üstü basıncaya kadar dökülür.Tavada yağ eritilir biraz biber katılarak tepsi üstüne gezdirilerek dökülür.
NOT karıştırılmaz,suyu fazla olmamalı ,fazla bekletmeden yenmeli
DOLAZ YEMEĞİ
Malzemeler:Kuru yufka, çökelek tereyağı
Yapılışı:Yufkalar ufalanarak suya ıslatılır iyice yumuşayıncaya kadar bekletilir.Hamurlaşan ekmeğin fazla suyu süzülür.Tavada tereyağı eritilir,hamurlaşan ekmeğin her iki tarafı kızartılır.İsteğe bağlı olarak çökelek veya peynir eklenir.
TOPALAK
Malzemeleri: 1 kg az yağlı kıyma, bir bardak ince bulgur,soğan,un,nane, bir yumurta yumurta,tuz
Yapılışı:Soğanlar soyulur ince doğranır. Derin bir kabın içine kıyma ,ince bulgur,nane,soğan,iki üç kaşık un konur yumurta kırılır.Bu malzemeler iyice karıştırılarak yoğrulur . Küçük parçalara ayrılarak bilye büyüklüğünde el ayası içinde yuvarlanır. Geniş bir tepsinin içine topalaklar dizilir üzerine un serpilerek dinlendirilir . Tencereye yağ konur eritilir , salça,biber ilave edilir. Tencereye yeterli miktarda su konur ve kaynatılır. Kaynayan suyun içine topalaklar birer ,birer salınır kısık ateşte pişirilir.
KABAK DOLDURMASI
Malzemeleri:Kabak ,bulgur ,nohut, üzüm, fesleğen, soğan, şeker, yağ
Yapılışı:Kış kabağı soyulur, küp şeker büyüklüğünde kıyılır.Bir tavaya soğanlar soyularak incecik kıyılır yağ ilave edilerek pembeleşinceye kadar kızartılır.Üzerine biraz bulgur dökülür kavrulur, önceden ıslatılmış nohut, üzüm , fesleğen, şeker ilave edilir, kavrulur .Yemek yapılacak tencereye bir kat kabak, bir kat hazırlanmış iç malzemeler döşenir. Bir bardak su dökülür ve kısık ateşte pişirilir. Soğuk servis yapılır.
PANCAR BORANASI
Malzemeleri: 1 kg pancar,1 su bardağı bulgur, nohut, soğan,
Yapılışı: Pancarlar haşlanır ve rendelenir.Soğanlar incecik doğranır bir tencere içinde pembeleştirilir bir yemek kaşığı bulgur dökülür ve kavrulur.Rendelenmiş pancarlar, haşlanmış nohut ilave edilir, üstü basıncaya kadar su konur ve kaynatılır.Ateşten alınarak orta sıcaklıkta servis yapılır.
MIKLA
Malzemeleri: 1 kg patates, 3-4 orta boy soğan , salça, yağ
Yapılışı: Patatesler soyulur, dire şeklinde doğranır.Soğanlar soyularak bir tavada pembeleşene kadar kızartılır ,salça ve biber konur ve karıştırılır. Yuvarlak kesilmiş patatesler tepsiye döşenir. Hazırlanan iç üzerine dökülür tekrar patates döşenir ,bu şekilde kat, kat döşeme devam eder.Bir miktar su konur (üstü basa olmayacak kadar) Kısık ateşte pişirilir. Piştikten sonra üzerine iki yumurta kırılır beş dakika kadar ateşte tutulur ve ocaktan alınır.
FİĞ (FİNK) AŞI
Malzemeleri: Fiğ, patates, soğan, biber, salça
Yapılışı: Fiğler haşlanır ,içine orta boy iki üç patates doğranır pişirilir.Bir tavaya yağ konur soğanlar pembeleşene kadar kızartılır biber konur , pişen yemeğin üstüne dökülür
KÖMBE
Malzemeler : Un, maya , tuz, ılık su
Yapılışı : Yeterli miktarda un hamur leğenine konur. Maya ve tuz ilave edilir.Su ilave edilerek karılır.Yumuşak (cıvık ) hamur elde edilir ve üstü bezlerle örtülerek kabarmaya bırakılır. Tepsi yağlanır ve kabaran hamur tepsiye kepçe ile konur elle yassılaştırılır. İçine haşhaş konularak kenarları ortada birleştirilir. Fırına sürülerek pişirilir.
Eskiden su değirmenlerinde un yapılırken değirmenci kömbe yapardı, un bir kap içinde karılır kulak memesi sertliğinde ,hamur el içinde yassıltarak içine çökelek konur kenarları birleştirilerek ateşin külüne gömülür,pişirilir.
EKŞİ BİTTİK
Malzemeler : Un, maya tuz, su
Yapılışı : Un ,maya tuz hamur teknesine konur su dökülerek hamur haline getirilir.Hamur kulak memesi kıvamında olmalıdır. Hamur kabarmaya bırakılır. Kabaran hamur meleksi yapılarak 10 veya 15 cm çapında açılır.Ocakta saç üstünde iki tarafında pişirilir.
KATMER
Malzemeler: Un, tereyağı , çökelek veya peynir
Yapılışı: Un hamur haline getirilir. Yumurta büyüklüğünde meleksiler yapılır.Senit üzerinde oklava ile ezilerek 30 santimetre çapında açılır. Ocaklığa konulan saç üzerinde katmerler pişirilir. Her iki tarafı tereyağı ile yağlanır. İsteğe bağlı olarak üzerine çökelek veya peynir konularak dürüm yapılarak yenir.
YARMA
Yıkanmış buğday bulgur değirmenlerinde veya el değirmenlerinde parçalara ayrılarak elde edilir.
DUTMACA AŞI :
MALZEMELER: Un, Ayran, Sarımsak.
YAPILIŞI : Un bir tepsi içine konulur. Az su ile ovmaç haline getirilir. Ovmaçlar nohut büyüklüğünde olmalıdır. Ovmaçlar elek içine konularak elenir unu ayrılır. Bir tencereye biraz su konulur ve kaynatılır. Kaynayan suyun içine ovmaçlar katılır. Belli koyuluğa gelene kadar pişirilir. Ateşten alınarak soğumaya bırakılır. Sarımsaklar ayıklanarak ezilir. Koyu ayranın içine ilave edilir. Hazırlanan sarımsaklı ayran soğumaya bırakılan ovmaçların üzerine dökülür. İyice karıştırılır. İsteğe bağlı tuz ve baharat katılarak soğuk servis yapılır.
NOT: Bu aş genellikle yaz aylarında yenir.
DOYGA (DOYUG) AŞI:
MALZEME: Yarma, Nohut, Ayran (Tuluk Ayranı) , Kekik
YAPILIŞI: Ayran tencerede orta ateşte ısıtılır ve yarma azar, azar dökülerek karıştırılır. Önceden haşlanmış nohut tencereye ilave edilir. Karıştırma kaynayıncaya kadar devam edilir. Kaynadıktan sonra üzerine yeterli miktarda su ilave edilir, normal kıvamını buluncaya kadar kaynatılır üzerine kekik ilave edilir ve ocaktan alınır. Servis ılık yapılır.
AYRANLI AŞ (YARMA AŞI):
MALZEMELER: Yarma, Yoğurt.
YAPILIŞI :Yarma bir tencerede su ilave edilerek lapa haline gelene kadar pişirilir. Yoğurt bir tas içinde koyu ayran haline getirilir. Pişen yarmanın üstüne ayran ilave edilir karıştırılarak soğuk servis yapılır.
NOT: Ayranla yapılan yemeklere isteğe bağlı olarak baharat eklenir.
UN AŞI
Malzemeleri:Un, kakırdak,(kavrulmuş et) soğan, nane, tereyağı, limon
Yapılışı:Un bir tepsiye konur üzerine su dökülerek ovmaç yapılır.Tavlandıktan sonra süzgeçten elenir.Tencereye su konur ve su kaynatılır. Kaynayan suya ovmaçlar salınır.Kısık ateşte biraz kaynatılır, ocaktan alınır.
Yağ tavasına yağ konur soğanlar pembeleşene kadar kızartılır kakırdaklar ,salça, nane ilave edilir,çorbanın üzerine dökülür.Limon sıkılarak servis yapılır.
UN BULAMACI
Malzemeleri: un, tereyağı,kakırdak veya kavurma
Yapılışı:Tavaya tereyağı konur eritilir, tavaya un konur pembeleşinceye kadar un kavrulur. Tava ateşten alınır soğumaya bırakılır. Üzerine su dökülerek ateşe konur devamlı karıştırılır, karışımın çok iyi olması gerekir Kaynamaya başlayınca kakırdaklar ve kavrulmuş et atılır. Bulamaç haline gelene kadar karıştırılarak pişirilir. Sıcak yenir. 3 kaşık un 5 kişilik çorba olur..
NOT: Su yerine süt kullanılarak yapılır.
TEFEK YAPRAĞI: Üzüm çubuğunun taze yapakları
TEFEK AŞI
Malzemeleri:Tefek, kabuklu fasulye, bulgur, un, soğan, salça, yağ
Yapılışı:Tefekler ayıklanır iyice yıkanarak temizlenir.Normal büyüklükte kıyılır,tencereye konur, üstü basa dan biraz fazla su dökülür.İçerisine bir hapaz bulgur ve bir hapaz haşlanmış kabuklu fasulye dökülür, pişirilir.
Tavaya tereyağı konur ince kıyılmış soğanlar pembeleşene kadar kızartılır,biber , bir tatlı kaşığı un, salça eklenir yemeğin üstüne dökülür.Yemek birkaç dakika daha kaynatılarak ocaktan alınır.
YEMLİK AŞI
Malzemeleri:Yemlik, kabuklu fasulye, bulgur, un,soğan, salça, yağ
Yapılışı: Tefek aşının pişirilmesi ile aynı, tefek aşı gibi pişirilir.
NOT : YEMLİK AŞI SÜT İLEDE PİŞİRİLİR SU YERİNE SÜT KONULUR
SOĞAN AŞI
Malzemesi : 500 gram taze soğan yaprağı veya ( soğan erkeği ,( cipcik ) bir kısım bulgur
Yapılışı :Soğan yaprakları kıyılır.Sıcak suda yıkanır. Tencereye yağ konur ve kızartılır. Bulgur konularak kavrulur ve soğan yaprakları ilave edilerek karıştırılır.İki , üç su bardağı su dökülerek pişinceye kadar kaynatılır.
BULGUR AŞI ( ÇORBASI )
Malzemeleri: Bulgur, tereyağı, biber, salça, limon
Yapılışı: Tencereye yağ konur eritilir. Biber ve salça konularak karıştırılır . Bulgur katılarak kavrulur yeterli miktarda su katılarak pişirilir. Bir çay bardağı bulgur 5 kişilik çorba olur.
TARHANA
Durak Köyü' nde Tarhana Yapımı
Malzemeleri : Yarma, tuluk ayra
Yapılışı : Yaz boyunca hayvanlardan sağılan sütler yoğurt yapılır. Yoğurtlar tuluğa dökülerek ağzı kapatılır.Tuluk keçi derisinden yapılır. Her evde bir tulukluk vardır.Tuluk yayma ; genellikle sonbaharda yapılır.Tuluktaki yoğurtlar leğenlere çıkarılır.Yoğurt sulandırılarak leğenlerde ezilir. Ayran haline gelen yoğurt turfana dökülür.
Tufran ; topraktan yapılmış ağzı dar, ağzına yakın yede iki kulpu olan , bu kulpların ortasında parmak sığacak kadar deliği olan topraktan yapılmış bir kaptır .
Turfana yoğurt döküldükten, yeterince su ilave edilir. Sonra ağzı bir bez ve bezin üzerine naylon konularak veya eskimiş tuluk derisinin bir parçası ile turfanın ağzı sıkıca iple bağlanır. Küçük deliğe tıkaç sokur. Turfanın iki kulpundan tutularak ileri geri sallanır. Küçük delikten yağın olup olmadığına bakılır.Yağ oluncaya kadar sallama devam eder. Tuluktaki yoğurt bu şekilde elden geçer. Geniş leğenlere ve kazanlara ayran boşaltılarak kepçe ile yağı alınır.Tuluk yayma serin havada yapılır, yağ sıcakta erimesin diye .Yağ bir kapta toplanır bol su ile yıkanır. Yağ topraktan yapılmış çömleklere tuzlanarak basılır. Yağı alınmış ayran kazanlara boşaltılır.
Evin önüne kazan taşları yerleştirilir.Üstüne kazan konur,ayran helkelerle kazana dökülerek kaynatılır.Önceden hazırlanmış yarma azar, azar ayrana ilave edilerek karıştırılır.Beli bir katılığa gelince ocaktan alınır, üstü sini ile kapatılarak soğumaya bırakılır.Ertesi gün tahrana yapılmaya hazırdır.
Komşular, akrabalar tarhana yapmaya davet edilir. Tarhana yapacaklara bir kap içine biraz yaş tarhana, bir iki kaşık tere yağı konularak verilir. Bu hediye tarhana yapmaya davettir.Tarhana yapmaya gelenler kendi aralarında iş bölümü yararlar.Bir kaç kadı kazandan tarhana taşır , birkaç kadı meleksi yapar, bazıları tarhana yaparlar.Yapılan tarhanalar daha önceden dama serilmiş doru pürünün ( ladin dallarının ) üzerine sererler . Bu tarhanalar iki, üç gün kurutulur. Küplere ve küfelere yerleştirilerek kış aylarında yenir.
Diş tarhana iki şekilde tüketilir.
Tarhanalar ateşte kızartılı ,tere yağı sürülerek yenir.
Tarhana aş (çorba ) olarak yenir.
ÇÖKELEK YAPMA
Turfanda yayılan ve yağı alınan ayran, haranılara (küçük kazan ) dökülür. Haranılar ocağa konur ve kaynatılır. Kaynayan ayran kestirilir. Ayran kaynatılır, kestirilerek çökelek yapılır. Çökelekler oğlak derisine veya çömleklere basılarak kışın yenir.
TATLILAR
KIVRIM
Malzemeleri: Un, sıvı yağ,pekmez, dövülmüş haşhaş,
Yapılışı: Un elenerek hamur karılacak kaba boşaltılır.İçine su dökülerek un hamur haline getirilir. Hamur kulak memesi sertliğinde olmalıdır.Hamur parçalara ayrılır .senitin üstünde el ayası ile yuvarlanarak meleksi haline getirilir. Senit üzerinde oklava yardımı ile yufkalar açılır.Açılan yufkaların çok ince olması gerekir.Dövülmüş haşhaş yufkanın üzerine incecik serilir rulo halinde yuvarlanır. Sıvı yağla yağlanmış tepsinin içine tam orta yerinden başlayarak yuvarlak olarak döşenir. (rulo halindeki yufkalar kıvrıla ,kıvrıla döşenir)Tepsinin içi açılan rulo haline getirilmiş yufkalarla döşenir.Önceden yaklaşık 170 derece ısıtılmış fırına tepsi konur. Nar gibi kızarınca tepsi fırından alınır, soğumaya bırakılır.
Şerbeti için : 2 su bardağı pekmez 2 su bardağı su bir tencereye konur ve ocakta kaynatılır, şerbet ocaktan alınır. Biraz soğuduktan sonra ılık olarak tepinin üzerine gezdirilerek dökülür. Tepsinin üstü kapatılır. Şerbetini çekince dilimler halinde kesilir servise hazırdır .
UN HELVASI
Malzemeleri: Un, tereyağı, pekmez,ceviz,badem
Yapılışı:Tavaya tereyağı konur eritilir. Bir miktar un tavaya dökülür, un pembeleşene kadar kavrulur.Pekmeze az miktarda su katılır., kavrulan una dökülür.Hiç durmadan karıştırılır, katı bir hale gelince ocaktan alınır.(Kariştırma sırasında içine kırılmış badem, ceviz,fındık katılabilir.)Soğumaya bırakılır.Hazırlanan helvaya elle istenilen şekiller verilir üzeri badem ceviz, fındık ile süslenerek servisyapılır.
TATLIAŞ
Malzemesi : 2 Su bardağı dövme, 2 bardak şeker (Yada 2 bardak pekmez)
Yapılışı : Dövme bir tencere içerisinde keşkek haline gelinceye kadar kaynatılır. Üzerine 2- 3 su bardağı su dökülerek iki üç saat kabarmaya bırakılır. Daha sonra tekrar iki bardak su ilave edilerek özleşinceye kadar devamlı karıştırılarak kaynatılır. Kıvamına gelince üzerine pekmez veya toz şeker ilave edilerek karıştırılır. Beş dakika kaynatılır ve ocaktan alınır. Soğuk servis yapılır.
PALİZE
Malzemeleri: Un, tereyağı, pekmez
(2 yemek kaşığı un, 1 kaşık tereyağı, 1 bardak pekmez, 1 bardak su)
Yapılışı:Tavaya tereyağı konur eritilir. Bir miktar un tavaya dökülür, un pembeleşene kadar kavrulur.Pekmeze az miktarda su katılır., kavrulan una dökülür.Belli bir kıvama gelinceye kadar karıştırılır. Karışım koyulaşmaya başlayınca, akıcılığını tam kaybetmeden ocaktan alınır.Soğumaya bırakılır.İsteğe bağlı olarak üzeri ceviz, fıstık, badem ile süslenerek servis yapılır.
KABAKLI PEKMEZ
Malzemeleri : 2 litre pekmez, bir kış kabağı ( 3kg - 4 kg ),sönmemiş kireç
Yapılışı : Kabaklar soyulur, içi temizlendikten sonra ,2 cm veya 3 cm kalınlığında dilimlenir. Dilimlenen kabaklar leğen içine konur ve üzerine toz kireç serpilerek karıştırılır.Kabak dilimleri 6 saat kadar kireçli olarak bekletilir. Bu işlem kabağın sertleşmesi için yapılır.Ocağa tencere konur,pekmez kaynatılır. Kireçli kabak dilimleri iyice yıkanır ve kaynamakta olan pekmezin içine atılır.Kabaklar pişene kadar kaynatılır. Tencere ocaktan alınarak soğutulur. Soğuk yenir.
GAYGANA
Malzemeleri: 2 yemek kaşığı un, 4 yumurta, pekmez, tereyağı
Yapılışı: Yumurtalar bir kaba kırılır. Un ilave edilerek çırpılır. Tavaya yağ konur. Kızaran yağa unlu yumurtalı karışım dökülür. Kızarınca alt üst edilerek diğer tarafı da kızartılır. Tava ocaktan alınarak küçük kareler halinde kesilir. Üzerine yeterince pekmez ve az su dökülür. Tava ocağa alınır, kaynatılır. Şerbeti belli bir kıvama gelince ocaktan alınır. Soğuk servis yapılır.
SİRKEN OTU
Malzemeleri : sirken. Soğan. Bulgur,yoğurt 500 gram sirken otu,1 bardak bulgur.1 orta boy soğan ,tuz, bir tas yoğurt,sarımsak
GAVUT
Malzemeleri: Nohut, buğday, kabak çekirdeği , pekmez
Yapılışı: Nohutlar, buğdaylar, kabak çekirdekleri soba üstünde veya kavurga tavasında kavrulur.Dibekte dövülür veya haşhaş çekme makinesinde çekilir. Dibekte dövülürken ezilmeyenler ayıklanır.Pekmez ile karıştırılarak yenir.
BULGUR UNU
Malzemeler: Bulgurun unu, yağ, pekmez.
Yapılışı: Tavaya yağ konur ve hafıf kızartılır. Eriyen yağa bulgur unu konularak kavrulur.Pekmeze çok az su ilave edilir kavrulan bulgur ununa katılır beli bir kıvama gelene kadar karıştırılır. Servis yapılacak tabağa dökülür üzeri düzlenir. İsteğe bağlı olarak üzerine badem, ceviz, fındık serpilir.
Yapılışı : Sirkenler haşlanır, suyu süzülür.Tahtanın üstünde haşlanan sirken otu kıyılır. Soğanlar ince doğranır tencereye konulan yağda pembeleşene kadar kızartılır , bir su bardağı bulgur dökülerek kavrulur.Daha sonra kıyıla sirken otu dökülerek karıştırılır . Üstü basa su dökülerek pişirilir.Servis tabaklarına konulan yemeğin üstüne sarımsaklı yoğurt dökülerek yenir.
İLABADA(LABADA)
Malzemeleri: 500 gram ilabada otu,bir soğan, bir çay bardağı bulgur,bir tas yoğurt ,sarımsak
Yapılışı: İlabadalar haşlanır ve kıyılır. Soğan kıyılarak pembeleşene kadar kızartılır, bulgur ilave edilerek kavrulur. Haşlanan ilabadalar dökülerek karıştırılır üstü basa su dökülerek pişirilir. Servis tabağına konulan yemeğin üstüne sarımsaklı yoğurt dökülür.
GERDEME OTU
Sulak yerde yetişir, baharatlı bir ottur,acı tere olarak bilinir.
Malzemeleri: 500 gram gerdeme otu, bir çay bardağı bulgur, soğan, sarımsak, bir tas yoğurt
Yapılışı. Gerdeme otu haşlanarak kıyılır. Tencereye biraz yağ konur ince doğranan soğanlar pembeleşene kadar kızartılır, bulgur dökülerek kavrulur. Haşlanmış gerdemeler konularak karıştırılır, üstü basa su dökülür, pişirilir. Servis tabağına konulan yemeğin üstüne sarımsaklı yoğurt dökülür.
NOT .Sarımsak isteğe bağlı olarak konulur.
İLABADA(LABADA) SARMASI
Malzemeleri.İlebada otu yaprağı, 2 su bardağı bulgur,bir soğan,bir demet maydanoz, biraz nane, bir tutam kara biber, bir tutam kimyon, bir tutam pul biber ,tuz, bir yemek kaşığı salça ,zeytin yağı
Yapılışı: İlabadalar az haşlanır. Soğan rendelenir. Bir kabın içine bulgur, soğan, maydanoz, nane, kimyon, karabiber, tuz salça, zeytin yağı konularak iyice karıştırılır.Bu karışım az haşlanmış ilabada yaprağının içine konularak sarılır, tencereye dizilir, üzerine zeytin yağı gezdirilir.Üstü basa olmayacak şekilde su dökülür ve pişirilir.
NOT. Lahana sarması, yaprak sarması aynı malzeme kullanılarak yapılır.
TOKLU BAŞI:
Meralarda ekili tara kenarlarında bulunan bir ot
Malzemeleri : 500 gram toklu başı ,bir baş soğan, bir kısım bulgur, bir tas yoğurt
Yapılışı : Toklu başı otu temizlenir ve haşlanır.Tencereye yeterli miktarda yağ konur, ince doğranmış soğanlar pembeleşene kadar kızartılır. Bulgur dökülerek az kavrulur. Toklu başı otu ilave edilir, karıştırılarak pişirilir.Servis yapılırken üstüne yoğurt dökülerek yenir.
DAĞ SOĞANI(YABANİ SOĞAN)
Köyümüzün dağlarında yetişir. Rize beli ,Alçak Dağ, Yazılı, Körkuyunun taşta dağ soğanını bulunur. Eskiden dağ soğanı
çobanların yiyeceğiydi. Köylülerimiz dağ soğanı toplamaya giderlermiş.Dağ soğanı yolarken köyümüzden biri Nebi Öztürk düşerek ölmüş.
SİĞLİM
Nohut, suya ıslatılır 3 , 4 saat bekletilir. Kabaran nohutların suyu süzülür. Nohutlar tuzlanarak soba üstünde veya geniş bir tavada kavrulur.
Siğlim yapmanın başka bir şekli : Nohutlar önce kavrulur. Kavrulan nohutlar derince bir kaba konur üzerine su serpilerek kabın üzeri örtülür buharın dışarı çıkması engellenir.Yarım saat bekletilir cerez olarak yenir.
KAVURGA
Buğday taneleri yıkanarak ayıklanır. Tavada ( kerkür tavası ) kavrulur. Yağda kavrularak tuz atılarak da yenir.
FERFENE
Ferfene ;Sohbet sırasında yenilen içilen o anda tedarik edilen yiyeceklere denir. Ferfene , özellikle kış günlerinde toplanılarak yapılan muhabbetin,diğer adıdır.
Köyümüzün yaşlıları ,kendi aralarında köy odasında veya bir evde genellikle kış günlerinde ani bir kararla toplanırlar .Kimisi odun, kimisi yiyecek içecek getirirler. Yiyecek olarak un,yağ,şeker,tava getirilmişse helva yapılır. Bulgur getirilmişse pilav pişirilir. Evden malzemesini alan odada buluşur . Pişirilen helva veya pilav siniye dökülerek yenir.Bazen yaşlılar ve gençler aralarında para toplayarak , bakkaldan lokum, bisküvi ,leblebi, üzüm v.b. yiyecekler alarak muhabbet derler.
Gönül ne kahve ister , ne kahvehane. Gönül kahve ister, kahve bahane.
BULGUR
MEHMET OKUR (HASAN OĞLU
ARABAŞI :
Arabaşı, ilk defa Arap Yarımadasında yapılmış, zamanla dünyaya yayılmıştır. Bölgelere göre değişikliklere uğramıştır.
İlk yapıldığı devirde hurma unundan, av eti ve deve etinden yapılmıştır. Günümüzde buğday unu ve tavuk eti kullanılarak yapılmaktadır.
Rivayetlere göre (sahih değildir)bu çorba Üveys El Karani 'ye annesi tarafından pişirilmiştir. Uhud Savaşı'nda Muhammed'in dişi kırılınca Üveys el Karani tüm dişlerini çekmiştir. Dişleri olmadığı için yemek yiyemeyen Peygamber ve Allah dostuna annesi bu yemeği yapmıştı
Daha sonra Türkler bu yemeği öğrenmişler ve Türk mutfağına kazandırmışlardır.
Köyümüzde eskiden keklik eti ve tavşan etinden çorba yapılırdı. Bu çorba çok lezzetli olurdu.
Başka bir görüşte bu çorbanın Türklere ait olduğunu ileri sürmektedir.
Arabaşı Çorbası, Türk mutfağından bir çorbadır. Çorbanın özelliği ekmek ile birlikte değil, beraberinde hamur yutularak yenmesidir. Sanıldığı gibi Arap'larla ilgili bir yemek değildir. Arada bir gelen misafirle yendiğinden, "Ara-Aşı" bileşik kelimesinin zamanla değişmesinden isim aldığı düşünülmektedir.
ARABAŞI ÇORBASI :
MALZEMELERİ:
1 BÜTÜN TAVUK
4 KAŞIK UN
2 KAŞIK TEREYAĞI
2 KAŞIK SALÇA- 1KAŞIK TOZ BİBER-TUZ
Acı sevenler için cin biber
Yapılışı: Bir tavuk bol su ile haşlanır, eti kemiğinden ayrılır ve incecik didiklenir. Tavaya 2 kaşık tereyağı veya yeterince sıvı yağ konur. 4 kaşık un pembeleşene kadar kavrulur. Kavrulan un soğumaya bırakılır. Tavaya biraz yağ konur,(isteyen rendelenmiş soğan),2 kaşık salça,3 kaşık biber yağda kavrulur. Hazırlanan bu sos didilmiş tavuk etli tavuk suyuna katılır. Acı sevenler için çorbaya bolca cin biber katılır. Kavrulmuş un pürüzsüz olanadek çırpılır. Kaynayan tavuk suyuna karıştırarak dökülür. 20 -35 dakika kaynatılır ocaktan alınarak sıcak servis yapılır.
ARABAŞI HAMURU
MALZEMELERİ:
1 ÖLÇÜ UN- 5 ÖLÇU SU VE TUZ
YAPILIŞI: 5 ölçü su tencereye konur ılıyınca 2 ölçüsü bir kaba alınır. Un bu suya azar, azar dökülerek çırpılır ve süzgeçten geçirilerek pürüzsüz hale getirilir. Süzgeçten geçirilen hamur, tenceredeki suya katılır, karıştırılarak pişirilir. Hamur kaşığı bırakınca bir bardak soğuk su dökülerek karıştırılır ve ocaktan alınır. Islatılmış tepsiye 1cm kalınlığında dökülerek yayılır.İyice soğuduktan sonra kare şeklinde kesilir, ters çevrilerek tabaklara konur. Yanında sıcak çorba ile servis yapılır.
ARABAŞI TATLISI
Malzemesi: Pekmez, su, acı biber
(Arabaşı hamuru)
YAPILIŞI: 1 ölçü üzüm pekmezi 2 ölçü su bir tencereyekonur,karıştıralarak kaynatılır. Acı sevenler biber katarlar. Pekmez şerbeti taslara dökülür, Arabaşı hamuru kaşığa alınır, sıcak şerbete daldırılarak yenir.
AŞURE AŞI -BEREKETİN TATLI AŞI
Malzemeleri: 5 kişilik
15 su bardağı su
5 su bardağı toz şeker
2 su bardağı buğday döğmesi
1su bardağı nohut
1 su bardağı fasulye
1 çay bardağı kuru üzüm
1 çay bardağı incir
1 çay bardağı kayısı
İsteyen elma ve portakal dilimi katar
Süslemek için:
Ceviz içi, fıstık içi, fındık içi, tarçın, nar, kenevir, dövülmüş haşhaş
Yapılışı:
Buğday döğmesi akşamdan kaynatılır, kabarmaya bırakılır. Fasulye kaynatılır kabarmaya bırakılır. Nohut soğuk suya ıslatılır.
Sabahleyin tencereye 15 bardak su ve buğday döğmesi katılarak 4 saat kadar kaynatılır (özleşinceye kadar kaynatılır.) Nohut, fasulye, kayısı, üzüm eklenerek yarım saat kadar kaynatılır.Aşure piştikten sonra şeker, doğranmış incir eklenir bir kaç taşım kaynatılarak ocaktan alınır. Sıcakken kaselere boşaltılır.
Soğuyunca üzeri, ceviz içi, fıstık içi, fındık içi, nar taneleri, haşhaş, kenevir ile süslenir.
AFİYET OLSUN
Arabaşı yaygın olarak İç Anadolu Bölgesi'inde görülür. Türkiye'de Konya Ereğli'ye özgü olmak üzere Sivas, Yozgat, Mersin, Eskişehir, Antalya ve Kayseri'in Türkmen ağırlıklı ilçelerinde, Karaman, Kütahya, Çankırı, Kırıkkale, Kırşehir'de yapılır.
İlk örnekleri tavşan etiyle, sonraki örnekleri horoz etiyle yapılan bu çorba, soğuk geçen kış akşamlarında misafirle birlikte yenmekte, yalnızca un, su ve biraz da tuz eklenerek pişirilen hamur, çorbayla yutularak tüketilmektedir. Maliyeti çok düşük olduğundan bir zamanların yoksul Anadolu'sunun yaratıcılığını temsil eder. Çorba, tavuk, hindi veya av kuşlarının eti, tereyağ, un, salça ile bol acılı yapılır, piştikten sonra limon ve kırmızı biber veya karabiber eklenir.
|
