HANLAR
HAN FOTOĞRAFLARINI GÖRMEKI İÇİN BURAYI TIKLA

   
  Köyümüzün girişinde kervanların konaklamaları için yapılmış üç tane han bulunmaktaydı. Bu hanlardan biri bakımsızlık nedeni ile yıkılmıştır. Yıkılan han şimdiki hanın batısında, Ali Akçay’ın yaptırdığı yolcu bekleme evinin olduğu yerde bulunmaktaydı. Aziz Akteke’nin evinin batısındaki hanın arka kısmı yıllar önce yıkılmıştır. Ayakta durmaya çalışan diğer hanında kuzey ve güney duvarında yıkıntılar başlamıştır. Hanlara bakım yapılmazsa kısa zaman sora hanlarımız yıkılıp yok olma durumundadır. Bu hanlar közümüzün ayakta kalabilen en eski yapılarıdır. Derebucak ilçesi Durak Köyünün girişinde bulunan, Osmanlı döneminde yapılmış olan bu hanlar, doğu-batı yönünde uzunlamasına dikdörtgen planlıdır. İki hanın da kapısı batı yöndedir. Tamamen ortadan kalkmış, mezarlık duvarı içinde olan hanın güney-kuzey yönünde dikdörtgen planlı olduğu ve giriş kapısının kuzetde bulunduğu söylenmektedir. Bu hanlar toplama taşlardan kireç harcı ile yapılmıştır. Hanların, çatısını oluşturan kirişler ardıç direkler üstüne konmuştur. Bu ardıç direkler duvar içinde gizlenmiştir. Hanların üstü beşik çatılı olup tahta ile kaplıdır. Çatının üstünü kaplayan tahtalar bir kaç sefer yenilenmiş, tamir görmüştür. Hanların çatısının yapımında; çam ağaçları, ardıç ağaçları,ladin ağaçları kullanılmıştır.Çatı duvar üstüne inşa edilmeyip, ardıç direkler üzerine yapılmıştır. Hanlar zamanla küçük onarımlar geçirmiştir. Hanlar eski dönemde önemli yol güzergahlarında veya köylerde, kasabalara yakın yerlerde yolcuların konaklamaları için yapılmış yapılardır. Hanlar ticaret yolları üzerinde, kervanların konaklama yerleridir. Köyümüzün batısında bulunan hanlarımız, yıllarca kervanların konaklama yeri olmuştur. Bu hanlarda Akseki ve Alanya’dan ticaret için Konya’ya develerle yolculuk yapan insanlar konaklarmış. Cumhuriyetin ilk yıllarında hanlar konaklama yeri olarak kullanılmıştır. Zamanla develerle yapılan ticaret önemini kaybettiğinden, hanlarda önemini yitirmiştir. Bu hanlarda konaklayan Alanyalı ve Aksekili bazı insanların (2008 yılında) sağ olduklarını gördüm, onlarla hanlar hakkında sohbet ettim. Tamamen yıkılan hanın ve arka tarafı yıkılan, giriş kapısı ile bir bölümü ayakta duran  hanların ne zaman kimler tarafından yapıldığı, tam olarak bilinmemektedir. Bu hanların Akseki ve İbradılı hayırseverler tarafından yaptırıldığı söylenmektedir. Yıkılmış hanı, Akseki’nin Cemeller Köyünden bir kadın tarafından yaptırıldığı, arkası yıkık hanı Ormanalı İzzet Efendi tarafından yaptırıldığı söylenmektedir. Sağlam olarak görülen büyük hanın kapısının sol tarafındaki Sırçalık’tan getirildiği tahmin edilen antik yassı sütün taşta Arap harfleri ile yazılmış bir kitabe vardır. Bu taşta ‘’ORMANALI HACI MUSTAFA AĞA ‘’ yazısı ve Rumi ''1313'' tarihi ''amele Hasan Usta''yazılıdır. Bu tarih Miladiye çevrilirse ‘’1897’’ tarihinde bu han yapılmıştır. Alt kısımda bulunan yazı okunmaz durumdadır. Arka tarafı yıkık hanın ve tamamen yıkılmış hanların yapım tarihi bilinmemektedir. Halk arasında kulaktan kulağa yayılan hanların yapımıyla ilgili bir söz vardır ;

    ’’Sakla samanı, gelir zamanı. Iraz kadın bir han yaptırmış, kiraz zamanı.’’


 HAN ÇEŞMESİ

Bu hanların kuzeyinde bir de çeşme varmış zaman içinde çeşme yıkılmış, yok olmuş.Bu çeşmeye ''Han Çeşmesi''denir.Köyün ilk çeşmesi olarak bilinmektedir.Erenler-Gözetteki su avgunlarla bu çeşmeye indirilmiş. Bu çeşmenin abidesinin üstü hanların çatısına benzer şekilde tahta çatılı olduğu söylenir.

    
Rumi yılı miladi yıla çevrilirken 584 eklenir.Rumi yıl miladi yıla çevrilmiş olur.

( 1313+584=1897 )  

   
Köyümüzün girişinde bulunan hanlarımız, belli bir mimari özelliğe sahip değildir.  Hanlar çevredeki taş ustaları tarafından yapılmıştır. Hanların ölçüleri standart değildir.

BÜYÜK HAN

  
* Uzunluk:20 m.

*En : 9m

*Duvar en: 70 cm.

*Han duvarının yüksekliği: 2m. 35 cm.’dir.

*Tabandan çatıya yükseklik: 4 m 25 cm.’dir.

*Han kapısı kare şeklindedir.
*Yükseklik: 2m. 40 cm. 
*En: 2m. 40 cm’dir.  

*Hanın çatısı için, 4 tane kiriş kullanılmıştır.
*Kiriş boyu 9 m’dir. 
*Hanın çatısı kirişlerin üstüne inşa edilmiştir.

*Kapıdan 3m. 80cm sonra ilk kiriş konulmuştur.

*Birici kirişten 3m 80cm sora ikinci kiriş konulmuş, 
*ikinci kirişten 3m. 60 cm sonra üçüncü kiriş konulmuş, 
*üçüncü kirişten 2m 75 cm sonrs dördüncü kiriş konulmuştur. 
*Dördüncü kiriş ile duvar arası, 2m 70 cm’dir.

*Kirişten çatı omurgasına kadar yükseklik: 1m 85cm’dir.

*Çatı için uzunlamasına omurga dahil 7 tane ağaç kullanılmıştır.

*Hanın çatısı tahtalarla kapatılmış, bu tahtalar zamanla yenilenmiştir.

   
KÜÇÜK HAN

  
Bu hanın arka kısmı yıkıldığı için küçük han denilmektedir.

*Uzunluk: 7m 50cm.’dir.(sağlam duvar uzunluğu)

*En. 9m 25cm’dir.

*Duvar kalınlığı: 70 cm’dir.

*Tabandan çatıya yükseklik:4m 50cm’dir.

*Kapı dikdörtgendir. 
*Yükseklik:2m, 
*En.2m65cm’dir.

Durak Köyü sevdalıları, Durak Köyünde doğup büyüyenler, işadamlarımız, memurlarımız, işçilerimiz, tüm köylülerimiz gelin el ele verelim, yok olmaya aday köyümüzün yüz yılık hanlarını kurtaralım. Hanlarımızı korumanın eni yolunun, bu hanları müze haline getirmek olduğuna inanıyorum. Hanlarımızı onaralım, müze haline getirelim. Hanlarımızı onaralım atalarımızın kullandığı araç-gereçleri, el aletlerimizi, tarım aletlerini, giysilerimizi, analarımızın dokuduğu kilimi, çulu bu hanlarda sergileyelim. Gelecek nesillerimize geçmişin izlerini hediye edelim. Bu köy bizim köyümüz, atalarımızın bizlere miras bıraktığı tüm güzelliklere sahip çıkalım.

                                    
Hasan AKÇAY









 Prof. Dr. ALİ BAŞ'IN ARAŞTIRMASI

 Bu bölüm Konya Selçuk Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü Prof. Dr. Ali BAŞ hocamızın  ‘’KONYA- BEYŞEHİR- DEREBUCAK KERVANYOLU ‘’ araştırmasından köyümüzün hanları ile ilgili bölümü alınmıştır. Porf. Dr. Ali Baş aynı zamanda Konya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu üyesidir.

‘’Konya Kültür ve Tabiat Varlıkları Bölge Kurulu tarafından tescil edilen Derebucak ilçesi Durak köyündeki geç Osmanlı dönemine ait çifte hanları yerinde incelemek üzere Prof. Dr. Remzi Duran ile bir araştırma gezisine çıktık.’’

 Derebucak ilcesine bağlı Durak Köyü’nde Geç Osmanlı dönemine ait iki adet han bulunmaktadır. Bunlardan biri günümüze kadar büyük ölçüde sağlam ulaşabilirken, diğeri oldukça tahribata uğramıştır. Her iki yapının da yapım tekniği aynıdır. Beden duvarları daha çok moloz taş kullanılarak inşa edilen kervansarayların üzeri ahşaptan beşik çatı ile örtülmüştür. Dıştan hartama kaplıdır. Boyuna dikdörtgen planlı olarak inşa edilen Büyük Hanın beden duvarları üzerinde uzun cepheler arasında beş adet kalın kiriş atılmış, beşik çatıyı taşıttırılan elemanlar ise bunlar üzerine oturtulmuştur. Büyük Hanın girişinde bulunan devşirme antik yassı sütün üzerinde kazıma tekniğinde Osmanlıca’’…manlı Hacı Mustafa Ağa sene1313(1895-1896) amele Hasan Usta’’ yazmaktadır. Sütunun yapının inşa döneminden kalıp kalmadığını söylemek zor olsa da, söz konusu tarih yapının inşası ile ilgili olarak halkın verdiği bilgilerle örtüşmektedir.

 Benzeri bir hanın Tepearası Köyü girişinde bulunduğu, fakat yaklaşık yirmi sene önce tamamen ortadan kalktığı ifade edilmiştir.’’

Hartama: Kiremit yerine kullanılan veya kiremit altına döşenen tahta.

Durak Köyü Büyük Handaki kitabeyi  Porf. Dr. Remzi Duran okumuştur.

Tepearası girişindeki han hakkındaki bilgiyi, Tepearası Köyünden İbrahim Çubuk vermiştir(60 yaşlarında)