DURAK KÖYÜ TARİHİ
Durak köyü, Rize Beli, Akçalar Beli, Kuldurar Gediği,Sineklibel,TekeBeli,HuğluBoğazı, Gencek bellerinin geçit yerinde Akseki Konya İpek yolu üzerinde kurulmuştur. Kurulduğu yerin konumuna uygun olarak Durak adı verilmiştir.Köyümüz merkezi bir köydür.
Köyümüzün kurulduğu yer, Osmanlı Devleti döneminde Alanya, Gündoğmuş, Akseki, İbradı, Konya yolu üzerinde kervanların konakladığı yer olarak bilinmektedir. Cumhuriyet döneminde de köyümüzdeki hanlar konaklama yeri olarak kullanılmıştır.
Köyümüzün kuruldugu yerde daha önce insanlar yaşamış,burayı yerleşim yeri olarak kullanmışlardır.Köyümüzün çevresiyle ilişkisi fazladır. Durak Köyü bulunduğu bölgede örnek köy durumundadır.
Köyümüz yeniliklere açık, hareketli bir köydür. Köyün kuruluşu ile ilgili bir belge ve tarih bulunamamıştır. Rahmetli Hocam Vehbi Durmuş, Durak Köyü Gelenek-Görenek-Atasoylar adlı kitabında iki belgeye yer vermiştir. Bu belgelerden biri, Kuldurar (Tepearası) köyü ile Akçalar Beli anlaşmazlığına ait ferman, hicri 1212 miladi 1796 İkici belge, Durak Köyü Hüseyin Ağa (Gök Hüseyin)Caminin Beratı; hicri1284 miladi 1866 tarihli belgelere yer vermiştir.
Durak köyünün kurulduğu yere ve çevresine Manavgat ve Serik yöresinden Sarıkeçili ve kolları Yörükleri bu bölgeyi yaylak olarak yılarca kullanmışlardır. Bu Yörükler kışın Akdeniz sahillerine gider, bahar mevsiminde Toros Dağlarındaki yaylalara çıkarlar. Yörükler zamanla Akdeniz sahillerine gitmemeye başlamışlar, bu bölgeyi yerleşim yeri olarak seçmişlerdir.Günümüzde köyün yaylasına Bozahmatlı(Boz Ahmetli) ve Saraçlı yörükleri gelmektedir.
Osmanlı Devleti bölgeye hakim olunca Yörükleri yerleşik hayata geçirmek için fermanlar çıkarmışlardır. Bu fermanlardan biri; miladi 1732 senesinde çıkarılan bir fermanla Toros Dağlarındaki Yörükler köy ve kasa balara yerleştirildiler.Tahmini olarak köyümüzün kuruluş tarihi bu yıllara yani 1730—1740 tarihlerinde kurulmuş olabilir. Osmanlı İmparatorluğu 1800 yılından sonra, Yörük obalarını bulundukları yerlerle yaylak veya kışlaklarına zorla iskân (yerleştirme)ettirmişlerdir. Cumhuriyet döneminde de Yörükleri yerleşik hayata geçirme devam etmiştir. 1924 yılındaki çıkarılan köy kanunu ile Yörükler bulundukları yerlere en yakın yerleşim yerine kayıt edildiler.
Köyümüzün bulunduğu bölgeye uzun yılar Bizanslılar hâkim olmuştur. Bölgede Bizanslılara ait kalıntılara rastlanmaktadır. 1071 yılından sonra bölgeyi Selçuklular ele geçirmişlerdir. Alâeddin Keykubat yöreye çok önem vermiştir.
Köyümüzün de içinde bulunduğu çevrenin tarihi MÖ. 7000 yılına kadar uzanır. Bu bölgede cilalılaş devrinin tüm gelişmeleri yaşanmıştır. Bölge Hitit, Sümer, Asur ve Frig uygarlığına sahne olmuştur. Yöreye MÖ.1200 yıllarında PISIDIA (Pisidia) adında bir devlet hâkim olmuştur. Bu devletin sınırları; Isparta, Burdur ilinin tamamını, Antalya ilinin kuzeyini kapsar.
Batısı; Erençay- Bozçay ve Söğüt dağları,
Doğusu; Beyşehir ve Suğla gölleri
Güneyi; Antalya ovasını sınırlayan Toros dağı etekleri,
Kuzeyi ; Burdur gölünden Eğridir gölüne kadar çizilhat Sınırlar .
Bölge, Selçuklulardan sonra, Eşrefoğulları beyliği, İlhanlılar beyliği, Teke-Hamitoğulları beyliği, Karamanoğlu beyliği arasında gel- gitler yaşamıştır.
Osmanlı Padişahı 1. Murat Hatimoğulları Beyliğinden Akşehir, Yalvaç, Beyşehir, Karaağaç ve Seydişehir’i 1374 tarihinde 80.000 altın karşılığı satın alarak Osmanlı toprağına katmıştır.
Fatih Sultan Mehmet Han 1462 yılında Karamanoğlu beyliğine son verince, bölge tamamen Osmanlı hâkimiyetine geçmiştir.
KAYNAK: Genel Türk Tarihi
Köyümüz Manavgat ve çevresinden gelen Yörükler tarafından kurulduğu tahmin edilmektedir. Köyümüzün kuruluş tarihi ile ilgili kesin bir tarihe rastlanmamıştır. Köyümüzün ilk adı ‘Kirli’dir. Köyümüz önce Manavgat a bağlı 1860 yıllarında İbradı ya 1870 yıllarında Akseki'ye ve tekrar İbradıya bağlı iken 1914 yılında Seydişehir e bağlanmıştır. 1968 yılında Beyşehir'e bağlanmıştır.
Köyümüzün yıllarca mahallesi olan Kirli Yeniköy, 1952 yılında köyümüzden ayrılarak Uğurlu Köyü adı altında bağımsız bir köy olmuştur. Uğurlu Köyü insanları Fettahlı Yörüklerinden olup, Antalya’nın Gündoğmuş ilçesinden gelerek yerleşmişlerdir. Uğurlu Köyünün kurulduğu yerdeki arazinin belli bir bölümünün tapusu köyümüz eşraflarından Hacı Hasan Alıcıgüzel’e aittir. Bu yerler zamanla Uğurlu köylülerine satılmıştır. Uğurlu köyünün kurulduğu yerdeki suyun kaynağına ‘’Göz’’ adı verilmiştir.
Yeniköy 1897 yıllarında bazı kayıtlarda İbradı Nahiyesinin köyü olarak geçmektedir.
Köyümüz şimdi Derebucak ilçesine bağlı bir köydür.
Köyümüz 1946 yılında Durak adını almıştır. Halen Konya ili Derebucak ilçesine bağlı bir köydür.Derebucak 1988 yılında ilçe olunca, Derebucak'a yakın köy ve kasabalar bu ilçeye bağlandılar.
Köyümüz yılarca İbradı ilçesine bağlı kalmıştır. Köyümüzün İbradı’ya uzak olması, Seydişehir’e daha yakın olması nedeni ile Dereköy(Derebucak), Gönyem,Gencek, Dalayman(Çamlık), Kirli(Durak) Seydişehire bağlandı,
‘’ İbradı’nın 1914 yılından evvel tam 13 (on üç) köyü vardı. Bunlar; Ormana, Ardıçpınar,Unulla, Ürünlü,Başlar, Larma, Zılan, Bodamya, Dereköy, Gönyem, Üzümdere, Gencek, Dalayman, Kirli, Zekeriya köylerini içine alan 13 köyü bulunmaktaydı.’’(bu bölüm, Çeşitli Yönleriyle İbradı adlı kitaptan alınmıştır. Yazarı: Kemal Naci Şenkaya (İbradı Belediye Başkanı 1987 yılı basımı.)
H. 1299 (M. 1883 )
|
İbradı Nahiyesi, köyleri, nüfus ve hane sayıları,
|
|
Nefs-i İbradı nüfus hane
|
|
1325 366
|
|
Karyeler
|
|
Ormana 645 164
|
|
Unulla 289 84
|
|
Zilan 137 44
|
|
Üzümdere 63 20
|
|
İlarma 140 42
|
|
Lurdaha 259 87
|
|
Güni, 150 5
|
|
Dalayman 210 50
|
|
Zekerya 117 21
|
|
Gencek 312 80
|
|
Derebucak 410 104
|
|
Göynem 311 81
|
|
Başlar 69 23
|
|
Yekün 4437 1352 Karye: 14
|
|
İbradı ve Köyleri: Vilayet Konya Liva Teke Kaza Akseki
|
|
İbradı Nahiyesi merkez nüfus 3044 hane 588 Ermeni yoktur.
|
|
Merkez Vilayete: 32 Merkez Livaya: 22 Merkez Kazaya: 26
|
|
Karyeler (Köyler) nüfus hane
|
|
Ormana 1629 479
|
|
Merkez Vilayete: 33 Merkez Livaya: 26 Merkez Kazaya:6 Merkez Nahiyeye:1
|
|
Üzümdere 402 84
|
|
Merkez Vilayete:32 Merkez Livaya:28 Merkez Kazaya: 4 Merkez Nahiyeye:1
|
|
Unulla 116 33 Merkez Vilayete:34 Merkez Livaya:25
Merkez Kazaya: 6 Merkez Nahiyeye:2
|
|
Başlar 137 36
|
|
Merkez Vilayete:33 Merkez Livaya: 24 Merkez Kazaya:8 Merkez Nahiyeye:2
|
|
Budaca 385 100
|
|
Merkez Vilayete:22 Merkez Livaya: 41 Merkez Kazaya:8 Merkez Nahiyeye:8
|
|
Debeshan 410 94
|
|
Merkez Vilayete: 22 Merkez Livaya:22 Merkez Kazaya:10 Merkez Nahiyeye:12
|
|
Zilan 202 51
|
|
Merkez Vilayete: 26 Merkez Livaya:28 Merkez Kazaya:5 Merkez Nahiyeye:2
|
|
Zekerya 203 45
|
|
Merkez Vilayete:20 Merkez Livaya: 30 Merkez Kazaya: 14 Merkez Nahiyeye:12
|
|
Kıvruğanda 347 60
|
|
Merkez Vilayete. 33 Merkez Livaya: 30 Merkez Kazaya: 3 Merkez Nahiyeye: 9
|
|
Karakışla 232 52
|
|
Merkez Vilayete: 26 Merkez Livaya:37 Merkez Kazaya:4 Merkez Nahiyeye: 9
|
|
Gönyem 511 118
|
|
Merkez Vilayete: 20 Merkez Livaya: 22 Merkez Kazaya: 12 Merkez Nahiyeye:11
|
|
Gencek 567 120
|
|
Merkez Vilayete: 20 Merkez Livaya: 22 Merkez Kazaya:12 Merkez Nahiyeye:11
|
|
Kirli 259 41
|
|
Merkez Vilayete:19 Merkez Livaya:38 Merkez Kazaya: 14 Merkez Nahiyeye:12
|
|
Larma 261 23
|
|
Merkez Vilayete: 24 Merkez Livaya: 28 Merkez Kazaya: 7 Merkez Nahiyeye:6
|
|
Yeniköy 35 10
|
|
Merkez Vilayete:20 Merkez Livaya:25 Merkez Kazaya:10 Merkez Nahiyeye:11
|
|
|
H. 1314
İbradı Nahiyesi
Müdürü: Mehmet Şemsettin Efendi
Naib ve Katip Tevfik Efendi.
Konya Vilayet Salnamesi 1312 s.190
KÖYÜMÜZDEKİ ESKİ YERLEŞİM YERLERİ:
Durak Köyüne ilk yerleşenler, köyün ortasında bulunan kayanın etrafına yerleştikleri, ilk evlerin ve caminin bu kayanın doğu, güney, batı yönünde olduğu bilinmektedir. Köyümüzün kurulduğu yere bir birini tanıyan insanlar gelerek köyün kuruluşunu gerçekleştirmişlerdir.
Köyümüzün kurulduğu yerde ve köy sınırları içinde eski yerleşim yerlerine rastlanmaktadır. Hanların bulunduğu çevrede, köyün ortasında ev kalıntılarına rastlanmıştır.
Köyümüzün sınırları içinde, Eski Mezar, Dülbettaşı, Salır, İnönü,Tabakhane, Düşşam, Örenarası, Çingenler Boğazı, Devrandardı, Karacadağ, Kuldurar oturduğu, Rize Alanı eski yerleşim yerleridir. Buralarda ev kalıntıları, ören yerleri vardır.Rize Alanı mevkisinde ev kalıntılarına rastlanmaktadır.Burası kalabalık bir yerleşim yeri olarak bilinmekte ve bu bölgede bir yere ''Cami Yeri'' adı verilmiştir. Eski Mezar, Tabakhane mevkisinde toplu mezarlık vardır. Gavur Suyunun üstünde 4-5 mezar kalıntısı vardır. Eski Mezar mevkisindeki mezarlık tamamen ortadan kaldırılmış mezar yeri tarla yapılmıştır. Bu tarla ‘Ballı’ sülalesinindir.Tarlanın ortasında kocaman bir meşe ağacı vardır.
İnönü mevkisinde bir lahit mezar bulunmuştur. Cücümendeki inde toprak kaplara rastlanmıştır. Yünlü Dağın kuzeyindeki Gavur Anbarı adını verdiğimiz inde eskiden kullanılmış kaplar bulunmuştur.
Çevrede bazı yerlere Gavur Ambarı, Gavur Kaklığı gibi isimlerin verilmesi, bu bölgenin Türklerin Anadolu’ya gelmesinden öncede yerleşim yeri olarak kullanıldığının göstermektedir. Köyümüzün yaylasındaki büyük kayada avcı, geyik, köpek resimlerinin bulunması bu bölgenin çok eski bir yerleşim yeri olduğunun delilidir.Yaylamıza bu resimlerden dolayı ‘’YAZILI’’ adı verilmiştir.
Çevredeki en eski yerleşim yeri; Tepearası köyünün doğusunda, köye 1 Km mesafedeki ‘ BALAT’ dır. Balat mevkisi eski yerleşim yeridir, kale ve ören yerleri vardır.
Sırçalık; Durak Köyünün batısında, Huğlu Kasabasının güneyinde yer alan çok eski bir yerleşim yeridir. Burada çiniler bulunmuştur, ören yerleri vardır. Köyümüzün hanındaki işlenmiş taş, camimizdeki, köy odalarındaki ve yukarı oluk abidesindeki taşlar Sırçalık mevkisinden getirilmiştir.
Taşlıpıar (eski adı, Zekarya) köyünün kurulduğu yer çok eski yerleşim yeridir.Taşlıpınar köyünde Hititler döneminden kalma kabartmalar vardır.
YAZILI KAYA
DURAK KÖYÜNÜN COĞRAFİ DURUMU
Köyümüz,Akseki Konya ipek yolu üzerinde kurulmuştur. Köyümüz belerin kavşak notasındadır. Doğuda Rize Beli, Kuzey doğuda Akçalar Beli, Kuzeyde Manastır (Üzümlü) Beli, Batıda Gencek Beli bulunmaktadır. Ticaret yolu üzerinde bulunan köyümüzün girişinde kervanların dinlenmeleri için, üç tane hana sahipti. Bu hanlardan biri tamamen yıkılmıştır. Yıkılan han mezarlık duvarı içindeydi. Bu hanın yerinde şimdi, Ali Akçay tarafından bekleme yeri yapılmıştır. Hanın birisinin arka tarafı yıkık, diğer han ayakta durmaktadır. Bakılmasa bu tarihi değerler yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır.
Köyümüzün doğusunda Büyükgözet dağı vardır. Köyümüzün üstünde bulunan tepe adını bu dağdan almıştır. Bu tepeye ‘Gözet denir. Büyükgözet dağı, Çamlar köyü ve Üzümlü kasabasından Bozkır ilçesine, Akseki ilçesinin doğusuna, Esereyrek dağı adıyla uzanır, Geyik dağı adıyla devam eder. Köyümüzün batısında Akdağ vardır.
Köyümüzün doğusundaki dağlara Yünlü dağ, Küpe dağı adı verilmiştir. Köyümüz ile Seydişehir ilçesini bağlayan Rize Beli önemli bir geçit yeridir.
Köyümüz Akdeniz bölgesinde Taşeli Yaylası bölümünde yer alır. Taşeli yaylası Antalya körfezi ile mersin körfezi arasında kalan yere Taşeli yaylası adı verilir. Taşeli yaylası dalgalı çok yüksek yaylalardan, derin vadilerden oluşur.
Köyümüzün doğusunda uzanan Büyükgözet dağı Beyşehir in güneyinde kabarmaya başlar, Üzümlünün doğusunda Çamlar dağı adının alır. Çamlar dağının güneyindeki geçide Kuldurar (Tepearası) gediği denir. Bu belden sonraki yüksek dağa Yünlü dağ denir. Bu dağın rakımı 2250 m’dir. Yünlü dağın üstü çok kayalıktır, inişli-çıkışlıdır, taşlıktır, derin çukurlar vardır ve su yoktur. Ama dağdaki karlık adı verilen derin çukurlarda 12 ay kar bulmak mümkündür. İlkbahar mevsiminden yaza kadar Gevur Kaklığında çobanların içeceği su bulunur. Bu dağdan sonra Rize beli, belden sonra Küpe dağı uzanmaktadır. Bu dağ da taşlık, susuz ve derin çukurlardan oluşur. Bu bölgeye Manavgat tarafından Yörükler ilkbaharda gelir sonbaharda göçerler.
BİTKİ ÖRTÜSÜ
Köyümüz dağlarında ladin, katran, ardıç, çam ağaçları bulunur. Karamuk, kürt ve ekili arazilerin çevresinde meşe ağaçları bulunur.
İKLİMİ
Köyümüz Akdeniz bölgesinde yer almasına rağmen karasal iklim özellikleri görülmektedir. Toros dağlarının Akdenize paral uzanmasından dolayı Akdeniz ikliminin içlere kadar sokulmasının engellemektedir. Köyümüzün yazları sıcak ve kurak; kışlar kar yağışlı ve soğuk geçmektedir. ilkbahar mevsiminde sulu sepen adı verilen yağış köyümüzde etkili olur.
KÖYÜMÜZÜN ESKİ CAMİSİNİN KAPISI
(KAPI RAHMETLİ MUSTAFA GÜZEL'İN (TOPALIN) EVİNDE
HACI MUSTAFA DURMUŞ'UN EVVİNİN DOLBI YAPIM TARİHİ ÜZERİN ESKİ YAZI İLE YAZILMIŞ RUMİ:1315 MİLADİ:1899
(BU DOLAP BEYŞEHİR'DE NECATİ AKTAŞ'IN EVİNDE)
ŞİMDİKİ CAMİDEN ÖNCEKİ CAMİNİN YAPILIŞ TARİHİNİ BİLDİREN TAŞ (minarenin güneyinde durmakta)
YÜN KİLİM
|
